از دست دادن دندان، علاوه بر تأثیر مستقیم بر زیبایی لبخند و اعتماد به نفس فرد، می‌تواند عملکرد جویدن و تکلم را نیز تحت تأثیر قرار دهد. امروزه یکی از پیشرفته‌ترین و مؤثرترین روش‌ها برای جایگزینی دندان‌های از دست‌رفته، ایمپلنت دندان یا همان کاشت دندان می‌باشد. در این مقاله به بررسی جامع ایمپلنت دندان، مزایا، معایب، مراحل درمان، هزینه و نکات مهم مراقبتی آن خواهیم پرداخت.
ایمپلنت دندان چیست؟
ایمپلنت دندان نوعی پایه فلزی از جنس تیتانیوم است که طی یک عمل جراحی درون استخوان فک قرار می‌گیرد و به‌عنوان جایگزینی برای ریشه دندان طبیعی عمل می‌نماید. پس از گذشت دوره‌ای برای جوش خوردن با استخوان فک (فرایند Osseointegration)، یک روکش مصنوعی شبیه به دندان طبیعی روی آن نصب می‌شود که عملکرد و ظاهر آن با دندان طبیعی تفاوت چندانی ندارد.
انواع ایمپلنت دندان
بسته به نیاز بیمار و شرایط دهان و دندان، انواع مختلفی از ایمپلنت دندان وجود دارد:
- ایمپلنت تک واحدی: مناسب برای جایگزینی یک دندان از دست‌رفته
- بریج بر پایه ایمپلنت: جهت جایگزینی چند دندان مجاور
- پروتز کامل بر پایه ایمپلنت (Overdenture): برای بیماران بی‌دندان، به منظور افزایش ثبات پروتز
مراحل کاشت ایمپلنت
فرآیند درمان ایمپلنت شامل چندین مرحله می‌باشد که ممکن است چند ماه به طول انجامد:
۱. ارزیابی اولیه
در این مرحله، دندانپزشک با معاینه بالینی، گرفتن عکس‌های رادیوگرافی و بررسی سابقه پزشکی بیمار، شرایط فک و لثه را جهت کاشت ایمپلنت ارزیابی می‌کند.
۲. جراحی کاشت پایه فلزی
در صورت مناسب بودن شرایط استخوان فک، پایه تیتانیومی ایمپلنت در استخوان فک قرار داده می‌شود. این عمل معمولاً با بی‌حسی موضعی انجام شده و درد زیادی ندارد.
۳. دوره ترمیم و جوش خوردن با استخوان
در طی ۳ الی ۶ ماه، پایه ایمپلنت با استخوان فک جوش می‌خورد که این مرحله نقش مهمی در موفقیت نهایی درمان دارد.
۴. قرار دادن روکش نهایی
پس از اطمینان از جوش خوردن کامل پایه، قطعه‌ای به نام «اباتمنت» روی آن قرار می‌گیرد. سپس روکش یا تاج دندان مصنوعی روی آن نصب می‌شود.
مزایای ایمپلنت دندان
ایمپلنت دندان مزایای قابل‌توجهی دارد که آن را به یکی از بهترین روش‌های جایگزینی دندان تبدیل کرده است:
- ظاهر طبیعی و زیبا
- احساس راحتی مشابه دندان طبیعی
- دوام و طول عمر بالا (معمولاً بیش از ۲۰ سال)
- جلوگیری از تحلیل استخوان فک
- عدم نیاز به تراش دندان‌های مجاور (برخلاف بریج)
- بهبود عملکرد گفتار و جویدن
معایب و محدودیت‌ها
با وجود مزایای فراوان، ایمپلنت دندان دارای برخی معایب و محدودیت‌ها نیز می‌باشد:
- هزینه نسبتاً بالا
- نیاز به جراحی و زمان نسبتاً طولانی برای تکمیل درمان
- ضرورت داشتن استخوان فک با تراکم کافی
شرایط لازم برای انجام ایمپلنت
تمام افراد کاندید مناسبی برای ایمپلنت نیستند. شرایط زیر باید پیش از شروع درمان بررسی گردد:
- سلامت عمومی مناسب و عدم وجود بیماری‌های سیستمیک شدید
- تراکم استخوانی کافی در محل ایمپلنت
- عدم مصرف زیاد سیگار یا آمادگی برای ترک آن
- رعایت مناسب بهداشت دهان و دندان
- عدم وجود عفونت فعال در لثه یا فک
در صورت کم بودن تراکم استخوان، امکان انجام پیوند استخوان یا لیفت سینوس برای فراهم‌سازی شرایط ایمپلنت وجود دارد.
مراقبت‌های بعد از کاشت
برای موفقیت و ماندگاری آن در بلندمدت، رعایت موارد زیر الزامی است:
- رعایت دقیق بهداشت دهان (مسواک، نخ دندان، دهان‌شویه،واترجت)
- مراجعه منظم به دندانپزشک جهت بررسی وضعیت آن
- اجتناب از مصرف غذاهای سفت در هفته‌های ابتدایی
- عدم استعمال دخانیات
ماندگاری ایمپلنت دندان
در صورت رعایت مراقبت‌های لازم، ایمپلنت می‌تواند تا پایان عمر فرد باقی بماند. دوام ایمپلنت به عواملی همچون مهارت جراح، کیفیت مواد مورد استفاده، وضعیت استخوان فک و میزان رعایت بهداشت دهان بستگی دارد.
مقایسه ایمپلنت با روش‌های جایگزین (بریج و پروتز متحرک)
| ویژگی‌ها | ایمپلنت | بریج دندانی | پروتز متحرک |
|---|---|---|---|
| زیبایی | بسیار بالا | بالا | متوسط |
| ماندگاری | بسیار بالا | متوسط | کم |
| راحتی استفاده | بالا | نسبتاً راحت | نیاز به عادت |
| حفظ استخوان فک | بله | خیر | خیر |
| آسیب به دندان‌های مجاور | ندارد | دارد | ندارد |
سخن آخر:
ایمپلنت دندان یکی از مؤثرترین و پایدارترین روش‌های جایگزینی دندان‌های از دست‌رفته به شمار می‌رود. این روش علاوه بر بازگرداندن زیبایی لبخند، عملکرد طبیعی جویدن و تکلم را نیز بهبود می‌بخشد. با توجه به تخصصی بودن فرآیند، توصیه می‌شود پیش از تصمیم‌گیری، با دندانپزشک متخصص مشورت نموده و بررسی‌های لازم انجام شود.