آنکیلوز دندان یک بیماری نادر اما جدی است که در آن دندان به استخوان اطراف جوش میخورد و از رویش و حرکت طبیعی جلوگیری میکند. این عارضه میتواند هم دندانهای شیری (شیری) و هم دندانهای دائمی را تحت تأثیر قرار دهد و منجر به عوارضی در تراز شدن دندانها و رشد فک شود. درک علل، علائم، تشخیص و گزینه های درمانی هم برای متخصصان دندانپزشکی و هم برای بیماران ضروری است.

آنکیلوز دندان چیست؟
آنکیلوز دندان زمانی اتفاق میافتد که سمنتوم یا عاج دندان مستقیماً به استخوان آلوئول جوش میخورد و رباط پریودنتال (PDL) را دور میزند. این همجوشی حرکت طبیعی دندان را محدود می کند و با ادامه رشد طبیعی باعث فرو رفتن آن نسبت به دندان های مجاور می شود. دندانهای انکیلوز به نیروهای رویش طبیعی پاسخ نمیدهند و در نتیجه مشکلات عملکردی و زیبایی ایجاد میکنند.
علل آنکیلوز دندان
عوامل متعددی در ایجاد آنکیلوز دندان نقش دارند، از جمله:
استعداد ژنتیکی – مطالعات نشان میدهد که یک جزء ارثی که در آن اعضای خانواده احتمال بیشتری برای ابتلا به این بیماری دارند.
تروما یا آسیب – آسیب به رباط پریودنتال به دلیل افتادن یا تصادف میتواند باعث بهبود غیرطبیعی شود و منجر به آنکیلوز شود.
عفونت ها و التهاب – عفونت های پریودنتال میتوانند با عملکرد طبیعی PDL تداخل داشته باشند و به آنکیلوز کمک کنند.
شرایط متابولیک و سیستمیک – برخی اختلالات و کمبودهای متابولیک، مانند کم کاری تیروئید یا کمبود ویتامین D، ممکن است خطر آنکیلوز را افزایش دهند.
اقدامات قبلی دندانپزشکی – درمانهای ریشه، کشیدن دندان یا مداخلات جراحی میتواند منجر به همجوشی ناخواسته بین استخوان و دندان شود.
علائم آنکیلوز دندان
شناسایی زود هنگام دندانهای انکیلوز برای جلوگیری از عوارض طولانی مدت دندانی بسیار مهم است. علائم رایج عبارتند از:
دندان فرورفته یا نامناسب – دندان آسیب دیده در مقایسه با دندانهای مجاور کوتاه تر یا فرورفته تر به نظر میرسد.
عدم تحرک دندان – دندان کاملاً بی حرکت است و به نیروهای طبیعی ارتودنسی پاسخ نمیدهد.
صدای کوبه ای تغییر یافته – ضربه زدن بر روی دندان انکیلوز شده در مقایسه با دندانهای معمولی صدایی فلزی یا کدر تولید میکند.
مشکل در رویش دندان – دندان آسیب دیده ممکن است نتواند رویش کند یا به طور طبیعی در قوس دندانی ادغام شود.
مال اکلوژن و بی نظمی بایت – دندانهای انکیلوز میتواند رابطه طبیعی اکلوزال را مختل کند و منجر به ناهماهنگی بایت شود.

عوارض آنکیلوز دندان درمان نشده
عدم رسیدگی به آنکیلوز دندان میتواند منجر به عوارض شدید شود، از جمله:
مال اکلوژن و مشکلات بایت – تراز نادرست میتواند منجر به مشکلات جویدن و افزایش سایش دندانهای مجاور شود.
عدم تقارن صورت – در کودکان در حال رشد، انکیلوز درمان نشده ممکن است به بدشکلی و عدم تقارن فک کمک کند.
رویش با تاخیر یا ناموفق دندانهای دائمی – دندانهای انکیلوز اولیه میتوانند مسیر طبیعی رویش دندانهای دائمی را مسدود کنند.
مشکلات گفتاری و عملکردی – موارد شدید میتواند بر وضوح گفتار و عملکرد کلی دهان تأثیر بگذارد.
سخن آخر:
آنکیلوز دندان یک وضعیت چالش برانگیز است که نیاز به تشخیص به موقع و مدیریت مناسب دارد. در حالی که موارد خفیف ممکن است نیاز به مداخله فوری نداشته باشند، آنکیلوز شدید میتواند منجر به عوارض عملکردی و زیبایی شود. تکنیکهای تصویربرداری پیشرفته، راه حل های ارتودنسی و مداخلات جراحی نقش مهمی در درمان بیماران مبتلا دارند. ویزیتهای منظم دندانپزشکی و مراقبت های پیشگیرانه میتواند به کاهش خطرات و اطمینان از نتایج مطلوب سلامت دهان کمک کند. اگر به آنکیلوز دندان مشکوک هستید، مشورت با یک متخصص دندانپزشکی در اسرع وقت میتواند از عوارض طولانی مدت جلوگیری کرده و موفقیت کلی درمان را بهبود بخشد.