بارداری زمان تغییرات قابل توجهی هم از نظر جسمی و هم از نظر عاطفی برای زنان است. همراه با این تغییرات، نیاز به مراقبت و توجه بیشتر به سلامت کلی، از جمله سلامت دهان و دندان است. دندانپزشکی در دوران بارداری یک جنبه ضروری اما اغلب نادیده گرفته شده در مراقبت‌های دوران بارداری است.ما در اینجا اهمیت سلامت دندان در دوران بارداری، ایمنی روش‌های دندانپزشکی، مسائل رایج بهداشت دهان و دندان در دوران بارداری و نکاتی برای حفظ لبخند سالم برای مادر و نوزاد را بررسی می‌کنیم.
چرا سلامت دندان در دوران بارداری اهمیت دارد؟
سلامت دهان و دندان ارتباط تنگاتنگی با سلامت کلی دارد و این ارتباط در دوران بارداری حیاتی تر می‌شود. تغییرات هورمونی، تنظیم رژیم غذایی و تغییر پاسخ‌های ایمنی در دوران بارداری می‌تواند به طور قابل توجهی بر سلامت دندان‌ها و لثه‌ها تأثیر بگذارد. سلامت دهان و دندان ضعیف با عوارض بارداری مانند زایمان زودرس و وزن کم هنگام تولد مرتبط است. با توجه پیشگیرانه به سلامت دندان، مادران باردار می‌توانند به اطمینان از بارداری سالم و کاهش خطرات برای کودک خود کمک کنند.
مطالعات نشان می‌دهد که شرایطی مانند بیماری پریودنتال (لثه) با التهاب سیستمیک مرتبط است که می‌تواند بر نتایج بارداری تأثیر بگذارد. التهاب ناشی از عفونت‌های دهان ممکن است به انتشار نشانگرهای التهابی و باکتری‌ها در جریان خون کمک کند و به طور بالقوه بر جفت و مایع آمنیوتیک تأثیر بگذارد.
مشکلات رایج سلامت دهان در دوران بارداری:
بارداری به دلیل تغییرات هورمونی و سبک زندگی می‌تواند منجر به مشکلات خاص سلامت دهان شود. برخی از رایج‌ترین مشکلات عبارتند از:
- ژنژیویت بارداری
ژنژیویت بارداری یکی از شایع ترین مشکلات دندانی در دوران بارداری است که 60 تا 75 درصد زنان باردار را مبتلا می‌کند. این بیماری با لثه‌های قرمز، متورم و خونریزی مشخص می‌شود که در اثر تغییرات هورمونی ایجاد می‌شود که پاسخ بدن به پلاک را افزایش می‌دهد.
پیشگیری و درمان:
بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید، از جمله مسواک زدن دو بار در روز و نخ دندان کشیدن.
برای کاهش سوزش از مسواک با موهای نرم استفاده کنید.
برای تمیز کردن و ارزیابی‌های حرفه ای به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید.
- بیماری پریودنتال
در صورت عدم درمان، ژنژیویت بارداری می‌تواند به بیماری پریودنتال تبدیل شود، یک بیماری شدیدتر که شامل تخریب بافت‌ها و استخوان‌های نگهدارنده دندان‌ها می‌شود. بیماری پریودنتال در دوران بارداری با پیامدهای نامطلوب از جمله زایمان زودرس و وزن کم هنگام تولد مرتبط است.
مدیریت:
در صورت نیاز به دنبال درمان پریودنتال باشید.
توصیه‌های دندانپزشک را برای تمیز کردن عمیق یا سایر درمان‌ها دنبال کنید.
- افزایش خطر پوسیدگی
بارداری همچنین می‌تواند خطر پوسیدگی دندان (حفره) را افزایش دهد. عواملی مانند افزایش مصرف قند، تهوع صبحگاهی که منجر به قرار گرفتن دندان‌ها در معرض اسید معده می‌شود و تغییر در روال‌های بهداشت دهان و دندان در ایجاد این خطر نقش دارند.
نکاتی برای جلوگیری از پوسیدگی:
بعد از استفراغ دهان خود را با آب یا دهانشویه فلوراید بشویید.
تنقلات و نوشیدنی‌های شیرین را محدود کنید.
ویزیت‌های روتین دندانپزشکی را حفظ کنید.
- تومورهای بارداری (گرانولوم های پیوژنیک)
این توده‌های غیر سرطانی روی لثه‌ها می‌توانند در دوران بارداری ظاهر شوند که اغلب به دلیل تغییرات هورمونی و تحریک ناشی از پلاک است. در حالی که آنها معمولا بی ضرر هستند، ممکن است باعث ناراحتی یا خونریزی شوند.
مدیریت:
بهداشت خوب دهان و دندان می‌تواند از رشد این توده‌ها جلوگیری کرده یا آن را به حداقل برساند.
ایمنی روش‌های دندانپزشکی در دوران بارداری:
یکی از رایج ترین نگرانی‌های زنان باردار، ایمنی درمان‌های دندان در دوران بارداری است. درک اینکه چه چیزی ایمن است و چه زمانی باید برنامه ریزی کرد می‌تواند به کاهش این نگرانی‌ها کمک کند.
معاینه و تمیز کردن دندان
معاینه و تمیز کردن روتین دندان نه تنها بی خطر است، بلکه در دوران بارداری بسیار توصیه می‌شود. ویزیت‌های منظم به دندانپزشکان اجازه می‌دهد تا قبل از بدتر شدن هر گونه مشکل نوظهور را بررسی کرده و به آنها رسیدگی کنند.
اشعه ایکس
اشعه ایکس دندان به طور کلی در دوران بارداری بی خطر است، به خصوص با تکنیک‌های مدرن که از دوزهای کم اشعه استفاده می‌کنند. دندانپزشکان اقدامات احتیاطی دیگری مانند استفاده از پیش بند سربی و یقه تیروئید را برای به حداقل رساندن مواجهه انجام می2دهند. اگر اشعه ایکس ضروری باشد، معمولاً به موارد اضطراری یا اهداف تشخیصی ضروری محدود می‌شود.
بی حسی موضعی
بی حس کننده‌های موضعی مانند لیدوکائین برای استفاده در دوران بارداری بی خطر در نظر گرفته می‌شوند. مدیریت موثر درد در حین عمل‌های دندانپزشکی می‌تواند استرس را برای مادر کاهش دهد که هم برای او و هم برای نوزاد مفید است.
نکاتی برای حفظ سلامت دهان در دوران بارداری:
انجام اقدامات پیشگیرانه برای حفظ سلامت دهان و دندان در دوران بارداری برای جلوگیری از عوارض و تضمین یک نتیجه سالم برای مادر و کودک بسیار مهم است. در اینجا چند نکته کاربردی وجود دارد:
- یک روال منظم بهداشت دهان و دندان را اتخاذ کنید.
دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید.
روزانه نخ دندان بکشید تا پلاک و ذرات غذا بین دندان‌ها از بین برود.
در صورت توصیه دندانپزشک از دهانشویه ضد میکروبی استفاده کنید.
- یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید
یک رژیم غذایی مغذی هم از سلامت دهان و هم سلامت کلی حمایت می‌کند. از غذاهای غنی از کلسیم، ویتامین D و فسفر استفاده کنید که به حفظ دندان‌ها و استخوان‌ها کمک می‌کند. تنقلات شیرین و غذاهای اسیدی که می‌توانند مینای دندان را از بین ببرند را محدود کنید.
- هیدراته بمانید
نوشیدن آب به شستن ذرات غذا کمک می‌کند و اسیدهای موجود در دهان را خنثی می‌کند. برای تقویت بیشتر دندان‌هایتان، آب حاوی فلوراید را انتخاب کنید.
- ویزیت های منظم دندانپزشکی را برنامه ریزی کنید
به دندانپزشک خود در مورد بارداری خود و هرگونه نگرانی خاص سلامتی خود اطلاع دهید. معاینات منظم و نظافت حرفه ای می‌تواند مشکلات را قبل از تشدید برطرف کند.
- بیماری صبحگاهی را به طور موثر مدیریت کنید
پس از استفراغ دهان خود را با آب یا مخلوط جوش شیرین و آب بشویید تا اسید معده خنثی شود.
بلافاصله پس از استفراغ از مسواک زدن خودداری کنید، زیرا مینای دندان نرم شده و بیشتر مستعد آسیب است.
- با تیم مراقبت‌های بهداشتی خود ارتباط برقرار کنید
مراقبت را بین دندانپزشک و متخصص زنان و زایمان خود هماهنگ کنید. به هر دو ارائه دهنده در مورد هر گونه دارو، مکمل یا شرایطی که می‌تواند بر مراقبت های دندانی تأثیر بگذارد اطلاع دهید.
ملاحظات ویژه برای بارداری‌های پرخطر:
زنان با حاملگی‌های پرخطر ممکن است به اقدامات احتیاطی بیشتری برای مراقبت از دندان نیاز داشته باشند. شرایطی مانند دیابت بارداری، فشار خون بالا، یا سابقه زایمان زودرس نیاز به هماهنگی نزدیک بین ارائه دهندگان دندانپزشکی و پزشکی دارد. دندانپزشکان ممکن است برنامه‌های درمانی را برای اولویت دادن به ایمنی مادر در حین رسیدگی به نیازهای بهداشت دهان و دندان تغییر دهند.
مراقبت از دندان پس از زایمان
سلامت دهان پس از زایمان ضروری است. تغییرات هورمونی و نیازهای مراقبت از نوزاد می‌تواند بر روال بهداشت دهان و دندان تأثیر بگذارد. تازه مادران باید:
اگر ویزیت‌های منظم دندانپزشکی در دوران بارداری به تعویق افتاد، از سر بگیرید.
شیوه‌های بهداشت دهان و دندان را به طور مداوم حفظ کنید.